اصطلاحات رایج در بازار سرمایه را در قسمت قبل توضیح دادیم و در این قسمت در مورد اصطلاحات tsetmc صحبت خواهیم کرد که اساس سرمایه گذاری در بورس هستند و با دانستن این اصطلاحات علاوه بر سهامدار خوبی بودن میتوانید تحلیلگر خوبی هم باشید !
اولین اصطلاحات tsetmc : دامنه نوسان
منظور از دامنه نوسان، حداکثر افزايش يا کاهشي است که قيمت سهام شرکت، در يک روز ميتواند داشته باشد. در حال حاضر، دامنه نوسان قيمت سهام در بورس و فرابورس 5 درصد است.
به اين معنا که اگر قيمت سهم الف در بورس تهران، در ابتداي روز 100 تومان باشد، قيمت اين سهم در پايان ساعت معاملات حداکثر ميتواند 5 تومان افزايش و يا 5 تومان کاهش داشته باشد
دامنه نوسان با اين هدف تعيين شده است که در مواقع بحراني يا در مواردي که بازار، تحت تأثير رفتارهاي هيجانـي برخي سهامداران (به ويژه سهامداران خرد) قرار دارد، از بروز نوسانات شديد در قيمت سهام و در نتيجه، ضرر و زيـان هنگفت سهامداران جلوگيري شـود.
حجم مبنا
حجم مبنا، حداقل تعداد سهام يک شرکت است که بايد در طول روز، معامله شود تا قيمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزايش يا کاهش يابد.
بنابراين، در صورتي که تعداد سهام معامله شده يک شرکت در طول روز کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قيمت آن سهم نيز کاهش خواهد يافت.
در حال حاضر، حجم مبناي شرکتهاي پذيرفته شده در بورس، با توجه به فاکتورهای چون تعداد کل سهام شرکت، میانگین حجم معاملات و … است .
به عنوان مثال اگر تعداد کل سهام يک شرکت پذيرفته شده در بورس 20 ميليون سهم و حجم مبنا با هم با محاسبه فرمول 0.08% به دست بیاید، تنها درصورتي قيمت سهام اين شرکت در طول يک روز ميتواند 5 درصد افزايش يا کاهش داشته باشد که حداقل 16 هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گيرد.
نکته: برای شرکتهایی که در فرابورس هستند این حجم مبنا برابر 1 می باشد؛ یعنی به ازای معامله حتی یک سهم قيمت سهام اين شرکت در طول يک روز ميتواند 5 درصد افزايش يا کاهش داشته باشد.
ارزش معاملات
ارزش ریالی سهامی که در آن روز بین سهامداران جابهجا (خرید یا فروش) شده است، ارزش معاملات میگویند.
حجم معاملات
تعداد سهامی را که در آن روز بین سهامداران جابهجا (خرید یا فروش) شده است، حجم معاملات میگویند.
قیمت پایانی
قيمت پايانـي سهام يک شرکت، در واقع ميانگين قيمت‌هايي است که آن سهم در طول روز، براساس آن قيمت‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته است.
البته سامانه معاملاتي بورس پس از محاسبه ميانگين قيمت سهم در طول روز، بصورت خودکار بررسي مي‌کند که آيا ميزان معاملات سهم نيز به اندازه حجم مبنا بوده است يا خير؟ طبيعتا اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا بوده باشد، ميانگين محاسبه شده، به عنوان قيمت پاياني سهم در سامانه معاملات ثبت خواهد شد.
قیمت آخرین معامله
به قیمت آخرین معاملهای که تا قبل از ساعت پایان بازار (12:30) انجام شود قیمت آخرین معامله گویند
نماد
به دلیل طولانی بودن اسم شرکتها و سهولت برای شناسایی و دستهبندی آنها برای هر کدام از شرکتها نمادی تعریف شده است.
نماد یک شرکت عبارت است از حرف اول که نشان دهنده صنعتی است که آن شرکت در آن قرار دارد و خلاصه‌ای از نام شرکت در ادامه.
به عنوان مثال اکثر شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران که در گروه بانک‌ها، موسسات اعتباری واسطه های مالی، شرکت‌های سرمایه گذاری و سایر نهادهای پولی فعالیت می‌کنند نمادشان با “و” شروع می‌شود:
مانند: وسینا (بانک سینا)، ونوین (بانک اقتصاد نوین)، وساپا (سرمایه‌گذاری سایپا)، ولملت (شرکت لیزینک ملت)
– گروه شرکت‌های غذایی: حرف اختصاری این گروه “غ” باشد مانند: غالبر(لبنیات کالبر)، غبهنوش(بهنوش ایران)، غگلستا(شير پاستوريزه پگاه گلستان) و …
– گروه شرکت‌های خودرویی: حرف اختصاری این گروه “خ” است. مانند: خزامیا(زامیاد)، خودرو (ایران خودرو)، خساپا(سایپا) و …
– گروه شرکت‌های سیمانی: حرف اختصاری این گروه “س” است. مانند: سفارس (سیمان دورود)، سکرد (سیمان کردستان)، ستران (سیمان تهران) و …
و سایر گروههای دیگر نیز مشابه این چند گروه میباشند.
البته استثنائاتی نیز وجود دارد:
مثلا حرف “ح” اول حرف گروه حمل و نقل می‌باشد اما بانک حکمت نمادش “حکمت” می‌باشد؛ یا دو شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنعتی سدید (وسدید) و سرمایه‌گذاری توکا فولاد(وتوکا) جز گروه فلزات اساسی به حساب میآیند ولی با حرف “و” شروع میشوند در حالی که نمادهای گروه فلزات اساسی با حرف “ف” شروع می‌شود.
توقف نماد
گاهی اوقات، معاملات سهام برخي شرکتها در بورس بصورت موقتي، متوقف مي شود.
عمدتا بورس زماني نماد يک شرکت را متوقف مي کند که رويدادي حائز اهميت درخصوص آن شرکت اتفاق افتاده باشد، به نحوي که اين رويداد بتواند موجب افزايش يا کاهش بيش از اندازه قيمت سهام شرکت شود. به عنوان مثال، قبل از برگزاري مجامع ساليانه شرکت، زيرا در مجمع ساليانه، سود سهامداران مشخص خواهد شد ميتواند بر قيمت سهم بعد از مجمع، تأثير زيادي داشته باشد.
عرضه اولیه
وقتی سهام یک شرکتی برای اولین بار در بورس می آید که اصطلاحا به آن عرضه اولیه میگوییم.
در چند سال گذشته می‌توان گفت بالای 95% عرضه‌های اولیه دارای سود بوده‌اند.
تعداد زیادی از شرکتهایی که عرضه اولیه شده اند با رشدهایی بالاتر از 20% در مدتی بسیار کم (یک هفته تا یک ماه) مواجه میشوند.
اما چگونه یک شرکت در مدت بسیار کم سود زیادی می دهند؟
کارشناسان سازمان بورس پس از برآورد قیمت هر سهم شرکت، مقداری پایین تر از قیمت برآورد شده به بازار عرضه می‌کنند.
به عنوان مثال اگر کارشناسان قیمت هر سهم را 150 تومان برآورد کنند آن شرکت را با قیمت 100 تومان به بازار عرضه می‌کنند.
با توجه به این موضوع تقاضای زیادی برای خرید سهام یک شرکت عرضه اولیه صورت می گیرد
خود شرکتها هم برای اینکه از عرضه‌های اولیه استقبال بشود آنها هم حاضر‌ند قیمت سهام خود را یک مقداری پایین‌تر از ارزش واقعی خودشان بدهند و به فروش برسانند.
نکته مهم:
چون تقاضای بسیار بالایی برای خرید عرضه اولیه وجود دارد و سود بسیار زیادی در مدت کم نصیب سهامداران می‌شود؛ سارمان بورس به هر کد آنلاین تعداد محدودی سهام عرضه اولیه تخصیص میدهد. (مثلا حداکثر 500 سهم)
در این چند سال گذشته کمترین و بیشترین مبلغی که برای خرید عرضهاولیه به هر کد آنلاین تخصیص داده شد به ترتیب 100 هزار تومان و 6 میلیون تومان بوده است.
غالبا مبلغ لازم برای عرضه اولیه زیر یک میلیون تومان است.
البته کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و اوراق اجاره با سهام متفاوت است که در جدول زیر آورده شده است:
شخصیت حقوقی و حقیقی
به هر فردی که در بورس اقدام به خرید سهام میکند یک شخص حقیقی اطلاق می‌شود؛ اما بعضی شرکتها وجود دارند که با جمعآوری پول سایر افراد حقیقی (شرکت های سبدگردانی، صندوق های سرمایه گذاری، شرکت‌های سرمایه گذاری و…) به خریدن سهام اقدام می‌کنند که به این شرکتها حقوقی میگویند.
گره معاملاتی
اگر كليه معاملات يك نماد معاملاتي در 5 روز متوالی صف خرید یا صف فرورش باشد، مشمول رفع گره می‌شود. براي نمادهاي مشمول گره معاملاتي مي شوند، با دامنة نوسان 2 برابر دامنة نوسان روزانه ( +10 و -10) عادي آن نماد انجام می‌شود.
سهام شناور آزاد
منظور از سهام شناور آزاد مقدار سهمی است که در اختیار افراد حقوقی یا سهامداران عمده شرکت می‌باشد. سهام شناور یک سهم ممکن است در زمانی خاص، کاهش یا افزایش یابد.این امر با فروش یا خرید سهام شرکت توسط یک شرکت حقوقی یا یک سهامدار عمده اتفاق میافتد.
به عنوان مثال در صفحه نماد شرکت ملی صنایع مس ایران سهام شناور آن 24 ذکر شده است.
تعداد کل سهام این شرکت نیز 50,000,000,000 ( 50 هزار میلیارد)سهم است. سهام شناور این شرکت 12,000,000,000 برگه سهام (12 هزار میلیارد) می‌باشد.
هم اکنون در بازاربورس سهام حدود 500 شرکت مختلف تولیدی – خدماتی داد و ستد می شود که درزمینه های مختلف فعالیت می کنند:
شرکت‌های سرمایه گذاری،بانک‌ها، شرکت‌های پالایشگاهی و پتروشیمی، شرکت‌های خودرویی، شرکت‌های غذایی، شرکت‌های قند و شکر، شرکت‌های سیمانی و …
اصطلاحات tsetmc مورد نیاز هر سرمایه گذار در بورس است و هر سرمایه گذار برای موفقیت در بورس باید دانش خود را ارتقا دهد که مرحله اول آن یادگیری اصطلاحات بورسی است.
اگر می خواهید در مورد مفاهیم مالی همچون ترازنامه، صورت سود و زیان، EPS ، DPS و … بیشتر بدانید این مطلب را مطالعه کنید
